Na grubość jastrychu wpływa docelowy poziom posadzki, rodzaj podłoża – w tym obecność ściśliwych warstw izolacyjnych, obciążenia eksploatacyjne w pomieszczeniach, obecność przewodów ogrzewania podłogowego. Każdy jastrych ma też deklarowane parametry techniczne i związaną z nimi dopuszczalną grubość warstwy, której nie wolno zaniżać ani przekraczać. Wybierając konkretny produkt, musimy uwzględnić wszystkie te czynniki – podkład musi pod każdym względem pasować do planowanej konstrukcji podłogi.
Jastrych możemy układać na podłożu twardym, litym, np. na surowej powierzchni betonowej – wtedy jest to podkład związany - albo na warstwach rozdzielających z folii, papy, ocieplenia lub izolacji akustycznej. Podkłady związane, ze względu na dobre zespolenie z podłożem i korzystny rozkład naprężeń, teoretycznie mogą być bardzo cienkie, nawet kilkumilimetrowe. Jednak w praktyce w naszych domach właściwie się ich nie wykonuje, chyba że jako warstwę wyrównawczą na istniejącym podkładzie. Praktycznie zawsze stosujemy w warstwach podłogowych jakąś izolację, czy to przeciwwilgociową i termiczną (w podłogach na gruncie), czy akustyczną (na stropach), czy nawet samą papę (nieogrzewany garaż). Dlatego za minimalną grubość przyjmuje się tę podaną dla podkładów na izolacjach, czyli - w zależności od rodzaju produktu - 20, 35 lub 40 mm (wartości podano niżej w tabeli 1).
W przypadku, gdy izolację stanowi materiał o dużej ściśliwości (powyżej 3 mm) ta minimalna grubość jastrychu nieco się zwiększa, zaleca się wtedy konsultacje z kompetentnym doradcą. Na szczęście należy to do rzadkości, zazwyczaj w układach podłogowych stosujemy materiały o odpowiednio niskiej ściśliwości.
Zatopione w jastrychu przewody grzewcze nie mogą być wliczane w nośną strefę podkładu, dlatego dla jego wytrzymałości bardzo ważne jest to, aby część nad przewodami miała odpowiednią grubość. Z tego powodu jastrychy w pomieszczeniach z ogrzewaniem podłogowym zawsze są nieco grubsze niż te klasyczne.
W podłogach z systemem ogrzewania najlepiej sprawdzają się podkłady płynne (fot. WEBER)
Najczęściej podkłady z ogrzewaniem podłogowym nie mogą być cieńsze niż 55-60 mm, tylko cienkowarstwowe mieszanki weber.floor 4320 i weber.floor 4310 dopuszczają grubość od 25 mm.
Wynikają ze sposobu użytkowania pomieszczenia, natężenia ruchu, ciężaru wyposażenia wnętrza. W zabudowie jednorodzinnej przyjmuje się, że obciążenia w pomieszczeniach mieszkalnych nie przekraczają 2 kN/m2 – czyli, upraszczając, podłoga musi przenieść równomiernie rozłożony ciężar 200 kg/m2. Każdy jastrych wykonany zgodnie z zaleceniami zebranymi w poniższej tabeli 1 świetnie sobie z tym poradzi. Wyjątkiem są ponadprzeciętne wymagania w zakresie wytrzymałości podłogi, na przykład pod dużym akwarium – wtedy najlepiej skonsultować rozwiązanie z doradcą.
"Wytyczne doboru grubości jastrychu w zależności od rodzaju pomieszczeń i ich obciążeń zebrane są w normach DIN" - mówi ekspert z firmy Weber. "Bardzo ważne są parametry mieszanki, w tym wytrzymałość na zginanie - im jest wyższa, tym cieńszą warstwą można ułożyć jastrych".
Tabela 1. Deklarowany zakres grubości warstwy dla podkładów podłogowych Weber
W garażach, gdzie mamy do czynienia z większymi obciążeniami (nacisk jednego koła samochodu to kilkaset kilogramów) musimy zastosować podkłady o większej wytrzymałości, przeznaczone dla ruchu kołowego (weber.floor 1000, weber.floor RAPID) i zwiększyć ich minimalną grubość do min. 100 mm. Potrzebne też bywa dodatkowe zbrojenie.
Zamiast gotowego produktu możemy użyć weberfloor FIBROCEM – spoiwa do wykonywania jastrychów na budowie w celu uzyskania lepszych parametrów, stosowanego zamiast zwykłego cementu. Spoiwo weberfloor FIBROCEM stosuje się do przygotowywania półsuchych jastrychów układanych pompami typu mixokret.
Chcąc uniknąć progów w przejściach między pomieszczeniami, musimy tak zaplanować układ warstw każdej podłogi, żeby docelowo posadzka znalazła się wszędzie na tej samej wysokości. Co to oznacza?
Dla przykładu rozpatrzmy dwa sąsiednie pomieszczenia, w których w jednym chcemy mieć ogrzewanie podłogowe, a w drugim nie. W tym pierwszym, ze względu na obecność przewodów grzewczych, podkład powinien być grubszy. W drugim mógłby być cieńszy – ale wtedy w przejściu utworzyłby się uskok. Dlatego równamy oba podkłady do jednakowej grubości, w tym przypadku tego z ogrzewaniem. To najprostsze, kiedy planujemy ogrzewanie podłogowe na dużej powierzchni kondygnacji, a tylko jedno czy dwa pomieszczenia pozostają klasyczne i łatwo dopasować w nich podłogę do odpowiedniego poziomu. Jeśli natomiast ogrzewanie podłogowe jest tylko w niewielkiej strefie – na przykład w łazience – nie ma sensu "podnosić" podłogi w całym domu. Lepiej wtedy skorzystać z możliwości oferowanych przez producenta i w tym jednym pomieszczeniu zastosować inny jastrych – taki, który na przewodach grzewczych można kłaść cieniej.
Jeśli w trakcie budowy nastąpi zmiana planów, to poziom jastrychu można podnieść stosując bezpośrednio na jego powierzchni warstwę wyrównawczą - podkład traktuje się wtedy jako związany (fot. WEBER)
Znaczenie ma oczywiście również grubość zastosowanego wykończenia. Pod cienkimi wykładzinami tekstylnymi podkład musi być o 1,5 cm grubszy, niż np. pod płytkami ceramicznymi czy drewnem. Tutaj ważne jest, aby przede wszystkim zachować minimalną wymaganą grubość tego podkładu cieńszego. Sąsiedni pod wykładzinę wystarczy wtedy po prostu odpowiednio pogrubić. Warto przy tym zwrócić uwagę, że niektóre jastrychy mają dopuszczalny zakres grubości warstwy tylko do 50 mm. Jeśli okaże się, że potrzebujemy 60 mm - wtedy trzeba zastosować inną mieszankę, o dopuszczalnej grubości do 100 mm, albo po okresie sezonowania wyrównać poziom cienką warstwą jastrychu.
Partnerem cyklu "Dobry jastrych cementowy" jest firma Weber (zobacz prezentację).
Przeczytaj też pozostałe odcinki cyklu:
- Uwzględnij rodzaj pomieszczenia
- Określ sposób wykończenia podłogi
- Jastrych płynny czy półsuchy
- Zadbaj o poprawną aplikację
- Kiedy jastrych jest gotowy?
- Jastrych - i co dalej?
- Przegląd parametrów
Data publikacji: 29 marca 2019
Jastrych to nazwa zwyczajowa, oznaczająca podkład podłogowy grubości najczęściej 4-8 cm. Wykonuje się go na warstwie konstrukcyjnej i wszystkich warstwach rozdzielających oraz izolacyjnych płyty fundamentowej, stropowej albo podłogi na gruncie. Na jastrychu można wykonywać cienkie warstwy wyrównawcze, najczęściej masy samopoziomujące, albo od razu układać wykończenie podłogi, czyli posadzkę. Na rynku mamy jastrychy cementowe i anhydrytowe. Te pierwsze, ze względu na wysoką wytrzymałość i odporność na wodę, są bardziej uniwersalne, dlatego to o nich rozmawiamy w Akademii. W cyklu „Dobry jastrych cementowy” podpowiadamy, jak prawidłowo wykonać podkład, który wybrać, kiedy zależy nam na czasie albo na gładkości i jak przygotować podłogę do dalszych prac.