Długie życie wełny

Branża budowlana zaczyna realnie mierzyć się z kwestiami recyklingu odpadów i redukcji śladu węglowego. Jak radzą sobie z tym producenci wełny mineralnej zrzeszeni w MIWO?

Co robimy na co dzień w ramach szeroko rozumianej troski o środowisko? Segregujemy odpady, wspieramy kampanie antysmogowe, oceniamy jakość produktów spożywczych i kupujemy te, które według nas są zdrowsze. Staramy się świadomie podejmować decyzje. Ci z nas, którzy budują, remontują czy ocieplają dom, muszą je podejmować również w zakresie rozwiązań budowlanych. Jednym z istotniejszych jest wybór odpowiedniego materiału termoizolacyjnego. Przeglądamy foldery i strony internetowe, szukamy parametrów i cen, pytamy – które technologie i materiały są lepsze? Warto też spytać - które są bardziej przyjazne środowisku? W dzisiejszych czasach staje się to coraz ważniejsze.

Ślad węglowy i cykl życia wyrobów

Gdy mówimy o tzw. śladzie węglowym, to nie zawsze wiemy, z czym on się wiąże. To pojęcie kojarzy się z głównie z transportem. A ślad węglowy oblicza się także dla wyrobów budowlanych. Wynika on z analizy cyklu życia produktu, uwzględniającej nie tylko sam moment jego stosowania, ale także jego wytworzenie. Takie analizy robią również producenci wełny mineralnej.

Ślad węglowy dla wyrobów z wełny wynika z energii zużytej w procesie produkcji – od transportu surowców do zakładu, poprzez cały cykl produkcyjny, aż do wywiezienia gotowych wyrobów z fabryki. Przy obliczaniu śladu węglowego ogromne znaczenie ma to, w jaki sposób została wytworzona energia wykorzystywana w produkcji. Jeśli będzie to „zielona energia” pochodząca z odnawialnych źródeł, to wiadomo, że ślad węglowy takich wyrobów będzie niższy niż tych, które wyprodukowano przy użyciu energii z węgla.

Zielona energia zapewni mniejszy ślad węglowy wyrobu (fot. red.)

Ocena cyklu życia wyrobów bierze pod uwagę energię, ilość wody wykorzystanej do produkcji, emisje do powietrza i wód oraz ilość odpadów generowanych w cyklu produkcji. Te informacje są zawarte w Deklaracjach Środowiskowych, wystawianych i weryfikowanych przez producentów wełny mineralnej oraz przez niezależne jednostki badawcze – i świadczą o odpowiedzialnym podejściu producentów do ochrony środowiska. W dzisiejszych czasach, gdy wzrasta świadomość ochrony środowiska, ważna jest transparentność informacji pochodzącej od producentów, bo daje to konsumentom możliwość świadomego wyboru. Gdy mamy podobne materiały izolacyjne, np. jeśli chodzi o ich właściwości termiczne, to warto wybierać takie, które mniej obciążają środowisko naturalne.

Warto wiedzieć, że ślad węglowy i cykl życia wyrobów łączą się z cyklem życia budynków. Rozpoczyna się on w fazie produkcji, która obejmuje wydobycie i przetworzenie surowców potrzebnych do wyprodukowania wyrobu. Faza budowy obejmuje transport z zakładu produkcyjnego na budowę, gdzie wyroby są zainstalowane. Etap użytkowania budynku obejmuje utrzymanie, naprawę lub wymianę zainstalowanych produktów. W końcowym etapie cyklu życia obiekt zostaje rozebrany, a jego komponenty mogą być wykorzystane ponownie. Dla szeroko rozumianej oszczędności energii istotna jest więc jakość i trwałość wyrobów budowlanych, bo im rzadziej remontuje się dom i wymienia materiały, tym dłuższy będzie ich cykl życia, a tym samym cykl życia budynku. Wiadomo, że ma to korzystny wpływ na koszty utrzymania obiektu, ale co ważne, również na ochronę środowiska naturalnego, bo każdy remont oznacza konieczność zakupu i transportu materiałów oraz utylizacji odpadów. Dlatego już na etapie budowy (albo podejmując decyzje remontowe czy związane z termomodernizacją) warto wybierać wyroby o dobrej jakości, trwałe, które posłużą nam przez długie lata.

Redukcja odpadów i recykling

Produkcja wełny mineralnej jest procesem praktycznie bezodpadowym. Powstający w zakładach odpad technologiczny (ścinki) zawracany jest z powrotem do produkcji lub jest przetwarzany na granulat, wykorzystywany na przykład do izolacji stropodachów wentylowanych. Jest to tzw. recykling wewnętrzny, w przypadku wełny bardzo zaawansowany, bo tworzy obieg zamknięty - wykorzystywane są wszystkie czyste odpady produkcyjne. Również odpady pochodzące z zewnątrz mogą być wykorzystane jako materiał z recyklingu. Przykładowo, odpady pochodzące z izolacji kominów, kiedy to z bloku wełny wycina się konkretne kształty, a ścinki traktowane są jako czysty odpad i wdrażane z powrotem w obieg. Z kolei maty z wełny mineralnej, stosowane w ogrodnictwie, służą następnie jako dodatek do keramzytu czy cementu. Warto podkreślić, że producenci wełny mineralnej rozwijają technologie, by zagospodarować jak najwięcej podobnych odpadów.

Zwiększyć świadomość

Wiemy już, że trwałość i jakość wyrobów gwarantuje, że w cyklu życia budynków będzie mniej odpadów wynikających z ich wymiany. To ważne, ale co zrobić z odpadami z wełny mineralnej powstającymi podczas budowy czy remontów? Czy łatwo można je ponownie wykorzystać? Takie porozbiórkowe odpady nie nadają się do recyklingu. Wraz z wełną do kontenerów z odpadami wrzucane są bowiem resztki płyt gipsowo-kartonowych, cementu, piasku czy plastikowych worków. Bez odpowiedniego posortowania odpadów z wełny powstających przy rozbiórce czy remontach budynków nie można liczyć się z możliwością ich łatwego ponownego wykorzystania. Wiązałoby się to z koniecznością budowy nowych instalacji do produkcji. Co można zrobić już dziś? Konieczne jest zwiększenie świadomości wykonawców i nas wszystkich, w jaki sposób segregować odpady rozbiórkowe. Wówczas na pewno zwiększy się ilość materiałów, które mogą być przetworzone ponownie.

Firmy członkowskie MIWO - Stowarzyszenia Producentów Wełny Mineralnej: Szklanej i Skalnej od lat prowadzą prace badawcze nad technologią powtórnego wykorzystania izolacji z wełny mineralnej odzyskiwanej z placów budów, odpadów pochodzących z rozbiórek. Ma to na celu zmniejszenie wykorzystywania surowców naturalnych (gabro w przypadku wełny skalnej i piasku kwarcowego w przypadku wełny szklanej) poprzez zastąpienie ich wełną mineralną z odzysku. Przedsięwzięcia te służą wspieraniu idei „gospodarki o obiegu zamkniętym”. Jednak wciąż są rozbieżności w prawnym podejściu do wyrobów pochodzących z recyklingu i te sprawy nie są dostatecznie uregulowane. Istotną barierą są na przykład trudności w uzyskaniu atestów higienicznych dla wyrobów choćby częściowo wyprodukowanych z materiałów pochodzących z odzysku. Choć atesty higieniczne dla wyrobów nie są obowiązkowe, to jednak są one istotne dla inwestorów. Dlatego producenci wełny mineralnej, kierując się zasadami zrównoważonego rozwoju, udostępniają atesty higieniczne swoich wyrobów. Dopominając się rozwiązania i wyjaśnienia kwestii prawnych, zarówno w Państwowym Zakładzie Higieny, jak i w Ministerstwie Rozwoju, producenci wełny mineralnej podkreślają, jak ważne są jasne zasady uzyskiwania atestów higienicznych dla wyrobów budowlanych częściowo wyprodukowanych z materiału z recyklingu. Inaczej pod znakiem zapytania stoją dalsze innowacyjne działania prowadzone w tym zakresie przez producentów.

Artykuł powstał we współpracy ze Stowarzyszeniem Producentów Wełny Mineralnej: Szklanej i Skalnej MIWO w ramach autorskiego cyklu "Akademia Świadomego Budowania" (>>> ZOBACZ WSZYSTKIE ODCINKI)

Chcesz wiedzieć więcej o wełnie mineralnej?
Zajrzyj na stronę >>> miwo.pl.