Po co wełnie hydrofobizacja?

Proces hydrofobizacji, któremu podczas produkcji poddawana jest wełna mineralna, zapewnia jej ochronę przed absorbowaniem wilgoci.

Wełna mineralna ma szerokie zastosowanie i jej rodzaj dobiera się na podstawie tego, gdzie w budynku ma być użyta. Innej wełny potrzebujemy do izolacji podłogi, innej do ocieplenia skosów dachu, a jeszcze innej na fasady. Pisaliśmy o tym w pierwszym odcinku cyklu (zobacz artykuł). Specyfika konkretnych aplikacji wpływa na pożądane cechy wełny, takie jak jej twardość, sprężystość, przenikalność cieplną – a między innymi również odporność na zawilgocenie. Bo są w budynku takie miejsca, w których jest sucho, oraz takie, gdzie wilgotność powietrza bywa podwyższona. Jak pod tym kątem dobrać odpowiednie produkty z wełny mineralnej?

Aplikacja w miejscach suchych

Tak naprawdę nie ma czegoś takiego jak środowisko suche, bo wilgoć obecna jest wszędzie wokół nas. Za suche w rozumieniu budowlanym uznajemy te przegrody, w których izolacja nie jest narażona na kontakt ze środowiskiem wilgotnym – nie styka się bezpośrednio z powietrzem zewnętrznym. Są to na przykład skosy połaci dachowych albo ściany działowe. Użyta w nich do izolacji wełna mineralna nie musi wykazywać odporności na zawilgocenie, nie wymaga się od niej takich badań ani deklaracji. Są wprawdzie absurdalne teorie, że w dachu może pojawić się nieszczelność „i co wtedy” – ale przecież nie możemy projektować rozwiązań konstrukcyjnych ani materiałowych zakładając awarię. Dach trzeba wówczas po prostu naprawić, bo warstwa termoizolacji w połaciach nie służy do tego, żeby chronić dom przed deszczem. Od tego są warstwy szczelnego pokrycia dachowego i poszycia. Jeśli w dachu powstanie nieszczelność, przez którą izolacja będzie miała dłuższy kontakt z wodą, to taką izolację prawdopodobnie trzeba będzie wymienić, tak jak i niektóre elementy konstrukcji dachu. I dotyczy to każdej izolacji, nie tylko wełny mineralnej, która przecież z założenia nie służy do ochrony przed długotrwałym wpływem wody. Natomiast krótkotrwały kontakt z wilgocią nie zagraża wełnie mineralnej. Jej włókna są w procesie produkcji pokrywane środkiem hydrofobowym, który chroni je przed wchłanianiem wilgoci.

Dzięki hydrofobizacji krople nie wsiąkają w strukturę wełny, tylko spływają po jej powierzchni i szybko odparowują (fot. MIWO)

Henryk Kwapisz, ekspert MIWO, wyjaśnia, co należy rozumieć przez krótkotrwały kontakt wełny mineralnej z wilgocią jak ma się do tego hydrofobizacja: „Jak wiadomo, skuteczność wyrobów z wełny mineralnej wynika między innymi z faktu, że pomiędzy włóknami jest "zamknięte” powietrze, które jest dobrym izolatorem, czego przykładem są termosy. Para wodna występująca naturalnie w powietrzu na skutek różnicy temperatur wykrapla się, co najbardziej widoczne jest na oknach łazienek zimą – i para wodna zawarta w powietrzu umiejscowionym pomiędzy włóknami również może się wykroplić. Hydrofobizacja włókien wełny mineralnej powoduje, że kropla wody stykająca się z włóknem nie rozpływa się po nim, zatem może błyskawicznie odparować, dzięki czemu wyroby z wełny mineralnej, nawet w ekstremalnych warunkach zachowują swoje parametry izolacyjne. Przecież wyroby z wełny szklanej i skalnej są stosowane z powodzeniem jako izolator w tropikach, gdzie wilgotność jest na bardzo wysokim poziomie!” – przekonuje Henryk Kwapisz.

Miejsca narażone na długotrwały kontakt z wilgocią

Jakie to miejsca? To na przykład podłoga, strefa przyziemia, dach płaski, fasada – przegrody pracujące w środowisku o wilgotności znacznie wyższej niż ta, która panuje wewnątrz domu i mogące być nawet wprost narażone na działanie wody (chociażby elewacja na działanie deszczu). Do tych aplikacji przeznaczone są wełny mineralne hydrofobizowane dwukrotnie, dla których deklaruje się parametry związane z odpornością na zawilgocenie i które w związku z tym poddawane są specjalnym badaniom. Nie ma oczywiście czegoś takiego jak „parametr hydrofobizacji”. W badaniach określa się krótko- i długotrwałą nasiąkliwość wodą. Dla wełny mineralnej stosowanej w naszych domach najważniejsza jest krótkotrwała nasiąkliwość wodą WS. Producenci wełny mineralnej deklarują zatem dla niektórych wyrobów wartość WS (z ang. water sorbtion), co oznacza krótkoterminowe nasiąkanie wodą. Jak wygląda badanie? Próbkę wełny waży się i wstawia do pojemnika z wodą na 24 godziny. Po wyjęciu ponownie się ją waży, a przyrost ciężaru nie może być większy niż 1 kg/m² (WS ≤ 1 kg/m²). Ten parametr musi się znaleźć w Deklaracji Właściwości Użytkowych produktu.

Jak realnie zwizualizować sobie wyniki badania? „Wyobraźmy sobie, że badamy próbkę wełny o wymiarach 10 cm na 30 cm. Po 24 godzinach wełna mineralna o polu powierzchni 0,03 m² nie może wchłonąć więcej wody niż 0,03 kg, czyli 30 gramów, to mniej niż mały kieliszek” – tłumaczy Henryk Kwapisz.

Uwaga - wartość WS jest deklarowana tylko dla wełen mineralnych, które są narażone np. na długotrwałe opady deszczu (jak wełna fasadowa). Dla innych wełen nie deklaruje się wartości WS.

A co daje hydrofobizacja w praktyce?

Mówiąc kolokwialnie – to, że wełna nie chłonie wilgoci. Tak jak już wcześniej zostało powiedziane, wilgoć nie jest groźna, pod warunkiem, że ma jak wyschnąć. Poza odpornością na zawilgocenie ważne jest też to, żeby izolacja nie absorbowała wilgoci, nie przenosiła jej kapilarnie, nie puchła – co jest szczególnie podkreślane na tynkowanych fasadach. Jak wypada pod tym kątem hydrofobizowana wełna mineralna?

pozostaje sucha nawet w wysokiej wilgotności,
nie absorbuje wody,
wysycha bardzo szybko,
nie przenosi kapilarnie wilgoci,
nie puchnie ani nie kurczy się pod wpływem wilgoci,
pozwala na wyschnięcie konstrukcji,
nie sprzyja rozwojowi pleśni.

I pamiętajmy - hydrofobizacja nie zapewnia wełnie mineralnej całkowitej odporności na wodę. Nie ma takiej potrzeby, bowiem wełna nie służy do ochrony domu przed wodą, od tego są inne izolacje i materiały wykończeniowe, np. papa czy dachówka. Hydrofobizacja ma na celu redukcję absorbcji wilgoci przez wełnę mineralną, tak, żeby jej struktura nie ulegała zawilgoceniu.

Artykuł powstał we współpracy ze Stowarzyszeniem Producentów Wełny Mineralnej: Szklanej i Skalnej MIWO w ramach autorskiego cyklu "Akademia Świadomego Budowania" (>>> ZOBACZ WSZYSTKIE ODCINKI)

Chcesz wiedzieć więcej o wełnie mineralnej?
Zajrzyj na stronę >>> miwo.pl.