Ciepło zawsze na miejscu

Czego oczekujemy od materiałów wykorzystywanych do termoizolacji przegród zewnętrznych budynku? Przede wszystkim, by zapewniały skuteczną izolację przez długie lata ich użytkowania. Wełna mineralna skalna i szklana świetnie spełnia te wymagania.

Myśląc o skutecznej izolacji budynku, musimy najpierw zadać sobie kilka pytań. Jaki jest cel izolacji i co chcemy dzięki niej uzyskać? Czy zależy nam na komforcie akustycznym, termicznym, znacznych oszczędnościach w wydatkach na ogrzewanie budynku, a może planujemy wybudowanie domu pasywnego? Od naszych potrzeb oraz od zasobów finansowych zależy wybór odpowiednich rozwiązań i materiałów. Zawsze jednak już na początku planowania budowy domu warto rozważać jego izolowanie w sposób całościowy i kompleksowy, dobierając materiały odpowiednie pod kątem ich zastosowania w budynku - czyli na izolację fundamentów, ścian oraz dachu - ale przy tym takie, które swoimi właściwościami przyczyniają się do poprawy co najmniej kilku istotnych cech, tak jak wspomniane wyżej: komfort cieplny, akustyczny czy bezpieczeństwo pożarowe.

Dobre parametry cieplne

Właściwości termoizolacyjne materiałów określa ich współczynnik przewodzenia ciepła (λ). Im jest on niższy, tym lepiej dany materiał izoluje. W przypadku wełny mineralnej wynosi on od 0,030 do 0,045 W/(m·K), co daje szerokie możliwości wykorzystania tego materiału. Warto pamiętać, że lambda jest parametrem istotnym, ale nie jedynym. Planując ocieplenie domu lub jego termomodernizację, należy uwzględnić parametry dotyczące kompletnych przegród zewnętrznych, a nie tylko jednostkowej wartości przewodności cieplnej termoizolacji.

Na izolacyjność przegrody budowlanej, wyrażaną oporem cieplnym (R), mają wpływ dwa elementy – współczynnik przewodzenia ciepła poszczególnych warstw oraz ich grubość. Zakładając określony materiał konstrukcyjny, wartość izolacyjności przegrody można modyfikować albo poprzez wykorzystanie materiału ociepleniowego o niższej lambdzie, albo poprzez zwiększenie jego grubości. Można również łączyć te dwie składowe jednocześnie, ale najlepsze rozwiązanie to ocieplać dom w sposób optymalny.

Znając opór cieplny przegrody, ustala się dla niej współczynnik przenikania ciepła (U), podawany w [W/(m^2.K)]. Jasne jest, że materiały o niższych lambdach przyczyniają się do uzyskania niższych współczynników U całej przegrody. Należy jednak pamiętać, że o całkowitym współczynniku przenikania ciepła (U_c) przegrody decydują jeszcze detale związane m.in. z wykonaniem ewentualnych łączników przebijających warstwę izolacji oraz dotrzymanie odpowiedniej jakości prac budowlanych związanych z układaniem materiału izolacyjnego. Dopiero końcowy efekt jest dla nas miarodajny. Im mniejszy całkowity współczynnik przenikania ciepła przegród, tym mniejsze rachunki za ogrzewanie.

Które wyroby wybrać? To zależy od przegrody budynku, gdyż w zależności od aplikacji stosuje się różne materiały. Wszystkie przegrody, które stykają się z gruntem lub z powietrzem zewnętrznym, czyli ściany, dach, fundamenty i podłogi na gruncie, powinniśmy ocieplić wełną o jak najniższym współczynniku lambda. Do tych przegród, które oddzielają część ogrzewaną budynku od nieogrzewanej, na przykład na ścianę między domem a garażem albo strop nad piwnicą, możemy wybrać produkty o wyższej lambdzie. Docelowe parametry i grubość termoizolacji zależą od indywidualnych wskazań projektowych.

Porozmawiajmy o sprężystości wełny

Wełna mineralna łączy wytrzymałość mechaniczną z naturalną sprężystością. Dzięki sprężystości wełna, np. w postaci mat, to idealny materiał do izolowania dachów skośnych, za to płyty o dużej gęstości, odpowiednio sprasowane, zyskują też inne cechy – twardość i odporność na ściskanie, więc są chętnie używane do wykonania izolacji termicznej dachów płaskich, ścian zewnętrznych oraz ocieplania podłóg i stropów. Pisaliśmy o tym więcej w pierwszym odcinku cyklu (zobacz artykuł). Niektóre wyroby z wełny dzięki tej naturalnej sprężystości mogą być skompresowane do mniejszej objętości, dzięki czemu w trakcie transportu zajmują mało miejsca.

Gdy chcemy sprawdzić sprężystość wełny, to najprościej przycisnąć ją ręką, wtedy na chwilę pod wpływem obciążenia zmienia kształt, by za chwilę powrócić do stanu pierwotnego. W czym taka cecha jest przydatna nam, inwestorom? Sprężysty materiał dobrze przylega do każdej powierzchni, dopasowuje się do nierówności podłoża i krzywizn, łatwo też wypełnić nim przestrzenie między elementami konstrukcyjnymi, bo krawędzie można szczelnie umieścić przy ścianach, belkach, profilach czy wokół elementów stolarki. Dzięki sprężystości wełny mineralnej mamy więc pewność, że izolacja jest szczelna.

Naturalna sprężystość włókien sprawia też, że maty i płyty zachowują niezmienioną objętość i formę przez cały okres eksploatacji. Poprawnie ułożona wełna nie opadnie w skosach czy w ściankach działowych, nie wgniecie się pod warstwą wylewki podłogowej ani nigdzie się nie rozszczelni wskutek odkształceń elementów konstrukcyjnych budynku. Zawsze pozostanie na swoim miejscu. To bardzo ważne, bo przegrody tylko wtedy są rzeczywiście prawidłowo ocieplone, kiedy wiemy, że nie grozi im pojawienie się po jakimś czasie niespodziewanych mostków termicznych. Oczywiście niezbędnym warunkiem jest prawidłowe wykonawstwo. Dlatego jeśli dobierzemy wyrób zgodnie z przeznaczeniem i prawidłowo go zainstalujemy oraz gdy zastosujemy wymagane warstwy ochronne (na przykład paroizolację), to wełna jest idealnym ociepleniem budynku.

Długoletnia trwałość

Wełna mineralna zachowuje swoje właściwości przez cały okres użytkowania, czego dowodzą przeprowadzone w Europie badania. Jak to możliwe? Wełnie mineralnej tak naprawdę nie ma co zaszkodzić. Jej włókna są hydrofobizowane, więc nie zagraża im wilgoć obecna w powietrzu, poza tym w tych miejscach budynku, gdzie wilgotność może być podwyższona, wełnę chronią odpowiednie warstwy paroszczelne. Jako materiał odporny na promieniowanie UV, wełna mineralna nie musi obawiać się utleniania ani stopniowej utraty swoich właściwości, nawet jeśli proces budowy nieco się przedłuża. Jeśli chodzi o obciążenia, to wystarczy zastosować rekomendowane do danego zastosowania produkty o odpowiedniej twardości i wytrzymałości mechanicznej, i nie trzeba martwić się o ich odkształcenia. Jedynym czynnikiem mogącym mieć negatywny wpływ na termoizolacyjność całej przegrody jest niestaranne wykonawstwo, ale na to nie ma przecież wpływu sam materiał. Dlatego dla dobrej i trwałej izolacji ważne jest jej odpowiednie zaprojektowanie, a także wykonanie.

W zależności od tego, gdzie stosujemy wełnę mineralną, mamy wobec niej inne wymagania (zobacz więcej na ten temat w 1 odcinku cyklu) i wybieramy różne produkty. Jak się jednak okazuje, każdy - pomimo odmiennych właściwości – tak samo dobrze spełnia swoją funkcję w przegrodzie w kontekście ochrony cieplnej, szczelności i trwałości.

Zobacz też nagranie z rozmowy z ekspertem MIWO:

Artykuł powstał we współpracy ze Stowarzyszeniem Producentów Wełny Mineralnej: Szklanej i Skalnej MIWO w ramach autorskiego cyklu "Akademia Świadomego Budowania" (>>> ZOBACZ WSZYSTKIE ODCINKI)

Chcesz wiedzieć więcej o wełnie mineralnej?
Zajrzyj na stronę >>> miwo.pl.