Dobry projekt

Pierwszy dom dla wroga, drugi dla przyjaciela... A może od razu dla siebie? Masz swoje nawyki, upodobania, oczekiwania, marzenia? Im więcej kwestii przemyślisz przed rozmową z projektantem, tym będzie łatwiej.

Każdy z nas ma inne potrzeby i oczekiwania względem przyszłego domu - estetyczne, ale przede wszystkim użytkowe. To, co sprawdza się u sąsiada, nam nie musi odpowiadać. Im wcześniej określimy, na czym nam zależy, tym łatwiej będzie osiągnąć porozumienie z projektantem - i satysfakcjonujące rozwiązania budowlano-eksploatacyjne.

MPZP lub WZ

Zanim zacznie się rozważania, trzeba zapoznać się z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego albo z lokalnymi warunkami zabudowy (więcej na ten temat >>> tutaj). Może się okazać, że wymarzony dom - kostka nie będzie możliwy do zrealizowania przez wymogi dachu spadzistego albo powierzchnia domu będzie z góry ograniczona ze względu na specyfikę działki. Z takimi obostrzeniami trzeba się pogodzić (albo zmienić działke, co jednak chyba jest trudniejsze) i planować dom realnie. Nie ma przy tym znaczenia, czy zamawiamy projekt indywidualny, czy adaptację gotowego, choć w pierwszym przypadku łatwiej "zaszaleć".

Ustalmy priorytety

Oczywiście, że dyskutując o rozwiązaniach nie musimy planować koloru ścian w sypialni ani tego, po której stronie będzie stał czyj samochód w garażu (choć warto i takie plany czynić). Wiadomo też, że pewne zmiany mogą bez problemu być wprowadzane "na gorąco", w trakcie budowy. Ale są kwestie, których ustalenie jest kluczowe dla całego procesu projektowania, choćby piętro w domu czy ogromne przeszklenia na całą fasadę. Są też takie, które w zaproponowanym pierwotnym projekcie wprowadzić trudno i jest to kosztowne, na przykład dodatkowa łazienka w miejscu, gdzie nie ma żadnego węzła sanitarnego. Nie ma gwarancji, że przemyślany dom niczym nas nie zaskoczy, ale ustalenie własnych priorytetów uchroni nas przed rozczarowaniem mentalnym, kiedy to dom zamiast azylem staje się polem codziennej walki z uciążliwymi drobiazgami.

O czym zatem pomyśleć zawczasu?

Ponieważ każdy ma inne potrzeby, a projektów są tysiące, nie ma tu recepty uniwersalnej - pewne kwestie pewnie w ogóle nie będą Cię dotyczyć, inne jak najbardziej, a któreś może zainspirują. Wybierz te dla siebie. Sprawy związane z warunkami zabudowy i gruntowo-wodnymi projektanci uwzględnią z założenia. Oto, co jeszcze powinni wiedzieć:

bryła domu - parterowy, piętrowy, z użytkowym poddaszem, z poddaszem do adaptacji w późniejszym czasie; ewentualny stryszek nad poddaszem; preferencje w wyborze materiału na ściany czy określonego sposobu posadowienia
ewentualnie preferowany sposób ocieplenia ścian i dachu, żeby można było optymalnie dobrać technologię i parametry
piorunochron - uziemienie można wykonać już na etapie fundamentów
piwnica - pod całym domem, częściowa lub jej brak
budowa dachu - kształt (uwzględnić aspekty wizualne, ale też ewentualne koszty i błędoodpornośc, im prostszy, tym łatwiej i taniej); konkretny materiał pokryciowy, jeśli coś wyjątkowo się podoba; więźba prefabrykowana - projektant skontaktuje się z producentem; nietypowa izolacja, na przykład nakrokwiowa; ewentualnie specyficzne rozwiązanie odprowadzania wody deszczowej
panele fotowoltaiczne - orientacja, liczba, umiejscowienie na dachu
okna dachowe - pojedyncze czy zespolenia, może nietypowa konstrukcja, kolankowe; okna nad klatką schodową - przemyśleć doprowadzenie prądu do instalacji sterowania, bo są to okna bez dostępu, warto zastanowić się też nad sposobem mycia
garaż - wolnostojący czy wbudowany, a jeśli tak, to czy połączony z domem (i czy ma być bezpośrednie przejście na przykład do kuchni albo pomieszczenia technicznego); optymalna wielkość uwzględniająca oprócz samochodów na przykład rownież motor, pompę (w przypadku studni), dodatkową lodówkę, miejsce do przechowywania zgrzewek z napojami, sprzętów ogrodowych, rowerów; w garażach dwustanowiskowych decyzja, czy bramy mają być dwie rozdzielone słupkiem, czy jedna duża; wybrany typ (sposób otwierania) bramy garażowej
pomieszczenia techniczne - kotłownia (uwzględnić kocioł, rodzaj paliwa i ewentualnie składowanie, zlew), pomieszczenie gospodarcze przy garażu (przyda się zlew techniczny); miejsce na deskę do prasowania, sprzęty ogrodowe albo zakupy (uwzględnić przestrzeń, jaką zajmują wszystkie sprzęty oraz przestrzeń użytkową potrzebną przy ich eksploatacji); jeśli jest studnia - miejsce na hydrofor, kanalizacja związana z uzdatnianem wody (filtry)
pralnia - doprowadzenie wody, kanalizacja, wanna techniczna, miejsce na pralkę i suszarkę, miejsce do rozwieszania rzeczy, może wyjście na zewnątrz - do ogrodu, na taras; jeśli pralnia jest na piętrze - może da się wyjść na duży taras czy balkon; konieczne izolacje przeciwwilgociowe i paroizolacja
zsyp na pranie
odkurzacz centralny - również miejsce, w którym schowa się zwiniętą rurę (lub dwie, na obu kondygnacjach), rura ma kilka metrów długości i zajmuje dużo miejsca
kominek
układ pomieszczeń - preferowane rozmieszczenie sypialni, pokoi dziecięcych, może strefa wspólna, przestrzeń do zabawy (w miarę rozwoju dzieci zmiana przeznaczenia, łatwość manewrowania działówkami, łączenia lub dzielenia pomieszczeń); garderoby przy sypialniach
liczba i optymalne rozmieszczenie łazienek - master bedroom, dzieci, ogólnodostępny WC
pokój gościnny albo gabinet do pracy - również z ewentualną łazienką
kuchnia - umiejscowienie wyspy; lokalizacja kuchenki, zlewu, urządzeń wymagających doprowadzenia prądu i wody (lodówka z kostkarką, ekspres do kawy); jeśli kuchenka gazowa - sposób doprowadzenia gazu (instalacja czy butla); zaplanowanie (najlepiej z nadwyżką) liczby i położenia gniazdek elektrycznych
spiżarnia przy kuchni (wejście tylko od kuchni albo spiżarnia "przechodnia")
dodatkowe wyjście na zewnątrz z pomieszczeń typu salon, sypialnia, pralnia, kuchnia - klasyczne drzwi albo odpowiednie okna (drzwi tarasowe)
strefa użytkowa wejścia - nietypowe drzwi (szerokość otworu, sposób otwierania); zadaszenie lub jego brak; na zewnątrz może być potrzebne miejsce na wózek dziecięcy czy rowerek (szerokość podestu albo chodnik); wewnątrz domu odpowiedniej wielkości garderoba na okrycia wierzchnie i buty (warto uwzględnić rozwojowo liczbę członków rodziny oraz gości)
okna - które otwierane, które nie; ogromne przeszklenia albo malutkie okienka; dopasowanie do stron świata, tarasu, otoczenia (w lesie zawsze jest ciemniej i warto mieć więcej okien); na elewacji południowej przemyśleć zacienienie; ustalenie doświetlenia garażu (zazwyczaj projektanci rysują w ścianach okna, a czasami są niepotrzebne, wręcz kłopotliwe i lepiej sprawdzi się świetlik dachowy)
taras - usytuowanie, wielkość i kształt; z czego ma być zrobiony (żelbetowy, kostka na podsypce, drewniany); usytuowanie wyjść z domu na taras (jedno lub kilka, przemyśleć niekolizyjność z meblami na tarasie); doprowadzenie prądu pod oświetlenie i gniazdka zewnętrzne
wstępnie przemyślane rozprowadzenie instalacji elektrycznych
kran zewnętrzny do podlewania ogrodu
wentylacja - grawitacyjna, mechaniczna, rekuperacja
wykończenie podłóg i schodów - ma wpływ na poziom (grubość) podkładów podłogowych
schody na poddasze lub piętro - żelbetowe (jeśli prefabrykowane, to muszą być wstawiane jeszcze przed ułożeniem dachu) czy lekka konstrukcja drewniana lub stalowa; klatka schodowa albo schody w otwartym wnętrzu

Odrębną kwestią jest standard energetyczny budynku - jeśli myślisz o domu niskoenergetycznym czy pasywnym, to im wcześniej ustalisz usytuowanie i plan, tym wyjdzie tańszy. I na koniec powtórzenie przestrogi z pierwszego zdania - zanim zaplanujesz, sprawdź wypis z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub uzyskaj warunki zabudowy i upewnij się, że Twoje założenia mieszczą się w ich postanowieniach. Projektant i tak ich nie obejdzie.

Zobacz też powiązane artykuły:
>>> Projekt gotowy czy indywiduwalny?
>>> Rozmowa o przestrzeni
>>> Taras idealny
>>> Optymalna powierzchnia użytkowa
>>> Serce kuchni - wyspa
>>> Przemyślana master bedroom
>>> Antresola. Wyjątkowy kawałek podłogi