Teriva czy lany?

Pytanie o to, czy zdecydować się na strop gęstożebrowy, czy monolityczny, przewija się jak mantra. Jakie mają zalety, a jakie wady? Który wybrać do jakiego domu i dlaczego? Na co uważać? Oto zestawienie zalet i wad obu typów konstrukcji w różnych budynkach.

Zacznijmy od stropu gęstożebrowego - czyli potocznej "Terivy". Inwestorzy często boją się klawiszowania i wywołanego nim późniejszego pękania tynku lub okładziny sufitu. Rzeczywiście, strop klawiszuje, ale nie do końca tak, jak sobie to wyobrażamy. Nie ugina się jak wiotkie deski pod wpływem stąpania. Pracuje najsilniej przez pierwszy rok po zakończeniu budowy, kiedy budynek osiada. Jeżeli do prac wykończeniowych nie przystępuje się od razu, tylko daje konstrukcji kilka miesięcy czy rok na odstanie, nic nie powinno się dziać. Pękanie to najczęściej skutek błędów wykonawczych - brak żeber rozdzielczych albo wykonywanie ich nie tam, gdzie zalecił projektant (bo majster wie lepiej), dokładanie bądź usuwanie belek, niedostateczne zbrojenie, zbyt swobodne zmiany w ustawieniu ścian - a przede wszystkim niewłaściwe podparcie stropu podczas jego montażu. (zobacz więcej o tym, na co uważać w stropie gęstożebrowym). Przeciążone belki nie pracują tak, jak powinny i strop pęka. 

Strop gęstożebrowy składa się z nośnych belek i pustaków wypełniających (fot. Karolina Barszczyk)

Zalety:

• jest stosunkowo lekki (250-280 kg/m²​);
• łatwo się układa - wystarczą dwie osoby;
• nie wymaga dużo betonu (około 8 m³​ na strop o powierzchni 100 m²​, nie wliczając wieńców) ani stali zbrojeniowej (średnio 300-530 kg na strop o powierzchni 100 m²​);
• podpiera się go tylko punktowo stemplami rozstawionymi co 2 m;
• można zrobić nieduży otwór wyjmując jeden lub dwa pustaki.

Wady:

• zazwyczaj płyta stropowa jest gruba (22-30 cm), a na niej znajdą się jeszcze warstwy podłogowe;
• trzeba jeszcze na etapie projektu zdecydować się na konkretne usytuowanie murowanych ścian działowych i ewentualnych słupków więźby stojących na stropie, żeby wykonać pod nimi wzmocnienie w postaci dodatkowej belki albo żebra rozdzielczego - kiedy strop jest gotowy, raczej nie można zmieniać ustawień, bo jeśli ściany trafią w pasmo pustaków albo pod słupkiem nie będzie zbrojenia na przebicie, to strop nie przeniesie obciążeń; 
• pasma stropu w linii komina (na całej długości, nie tylko wokół komina), przy balkonach, powierzchnie łukowe i o nieregularnym kształcie wymagają betonowania;
• jeśli mamy w projekcie strop rozrysowany w optymalnym rozkładzie, tak, żeby prefabrykaty przekryły jak największą powierzchnię, to trudno choćby o 10 cm zmodyfikować ustawienie ścian czy podpór na parterze - przy ścianach zostają wtedy pasma wymagające zaszalowania i betonowania;
• cienka warstwa nadbetonu jest wrażliwa na niską temperaturę i może popękać nawet podczas niewielkiego przymrozku.

Jest szczególnie polecany:

• w budynkach o prostym układzie konstrukcyjnym, gdzie odległość między podporami (ścianami albo podciągami) jest nie większa niż 6-8 m (zależy od rodzaju stropu);
• przy gospodarczym systemie budowy (pod warunkiem, że to staranne i zgodne ze sztuką budowanie!);
• kiedy jest od razu zaprojektowany w danym domu i ściśle stosuje się do wytycznych projektanta i instrukcji producenta (w Polsce to nie jest takie oczywiste...);
• gdy na stropie mają stać lekkie ścianki działowe albo wiadomo na pewno, gdzie staną murowane.

Nie poleca się:

• gdy wnętrze jest otwarte, a odległośc między ścianami większa niż 8 m (chyba że przewidziano odpowiednie podciągi, strop może się na nich opierać, lub robimy strop gęstożebrowy z belkami sprężonymi - zobacz więcej o stropach sprężonych);
• jeśli przewidziane są filary podpierające strop;
• kiedy jest kilka kominów, okrągły otwór na schody - pasy wokół nich się betonuje, w rezultacie okazuje się, że połowa stropu i tak jest monolityczna, wtedy lepiej zrobić całość laną;
• przy nietypowych kształtach, skośnym układzie ścian, łukach (te strefy wymagają betonowania);
• gdy w domu są balkony (przyległy fragment i tak się betonuje).

Zupełnie inaczej pracuje strop monolityczny (potocznie nazywany "lanym"). Jego grubość i zbrojenie dobiera się zawsze indywidualnie, na podstawie obliczeń konstrukcyjnych - i nic na własną rękę zmieniać nie wolno. Ważne są i średnice prętów, i ich rozstaw, i głębokości zakotwienia w wieńcu. Niezwykle istotna jest tu sprawna organizacja prac, a potem właściwa pielęgnacja, już od pierwszego dnia po wybetonowaniu (przeczytaj o pielęgnacji betonu latem). Beton podlega silnemu zjawisku skurczu i jeśli jego wilgotność zbyt intensywnie spadnie, płyta popęka. W skrajnych okolicznościach, kiedy budynek jest zaprojektowany na granicznych stanach ugięcia, może to nawet doprowadzić do katastrofalnego w skutkach obniżenia wytrzymałości.

Strop monolityczny wymaga pełnego deskowania i zbrojenia przygotowanego dokładnie według projektu; przy podporach i wokół otworów zbrojenie zawsze jest ułożone gęściej (fot. KMR)

Zalety:

• dobrze usztywnia budynek;
• wykonuje się go razem z balkonami, wzmocnieniami przy otworach;
• nie stwarza żadnych ograniczeń konstrukcyjnych, odpowiednio zaprojektowane zbrojenie umożliwia nadanie mu dowolnej rozpiętości i kształtu;
• ma niewielką grubość - zazwyczaj 14-16 cm;
• ściany - nawet ciężkie murowane - można ustawiać na nim dowolnie.

Wady:

• jest ciężki (400-500 kg/m²);
• zużywa się na niego mnóstwo betonu (szacunkowo 15-20 m³ na strop o powierzchni 100 m²) oraz stali zbrojeniowej (3-4 tony na 100 m²​), do tego trzeba umieć prawidłowo przygotować i powiązać pręty;
• wymaga pełnego szalowania;
• do prawidłowego ułożenia, rozgarniania i zagęszczenia betonu potrzeba minimum 2-3 osób;
• wszelkie zmiany w usytuowaniu podpór albo oparciu słupków więźby wymuszają ponowne przeliczenie konstrukcji.

Jest szczególnie polecany:

• w budynkach o dużej powierzchni z otwartym wnętrzem, gdzie nie ma wewnętrznych podpór nośnych;
• tam, gdzie zaprojektowano filary pod stropem lub słupki więźby na stropie - łatwo odpowiednio wzmocnić strop na przebicie;
• kiedy dużo jest kominów, otworów, balkony;
• gdy  strop ma nieregularny kształt, jest przedłużony poza ściany o nawisy lub jego konstrukcja jest skomplikowana obliczeniowo.

Nie sprawdza się:

• sprawdza się zawsze :) Pasuje do każdego budynku, niezależnie od wymiarów i kształtu, zbrojenie i grubość dobiera się zawsze indywidualnie. Jedynym "minusem" może być to, że raczej trudno wykonać go samodzielnie.

 

Data publikacji: 19 czerwca 2017