Proste czy z noskiem? Szare, czarne czy czerwone? Większe czy mniejsze? O co chodzi z tym barwieniem w masie, po co są mostki, żebra i specjalne systemy mocowania? Konkurencja na rynku jest duża, wszystkie produkty są certyfikowane, wszystkie mają mnóstwo elementów kształtowych i systemowych do różnych konstrukcji dachu. Czym się kierować przy wyborze, zwłaszcza, że tym, co najbardziej nas interesuje, jest wygląd gotowego dachu? Cóż, trzeba pamiętać, że przecież ma na niego wpływ nie tylko kolor czy wzór, ale też szereg czynników pośrednich - jakość wykończenia, trwałość, sposób mocowania lub choćby to, jak wygląda linia cięcia w koszu. Inne cechy dachówek są ważne na dachach wielopołaciowych, inne na prostych czy stromych, a jeszcze inne wtedy, kiedy dom stoi w gęstym lesie albo na terenie zagrożonym częstymi wichurami. Dobre dachówki to te, które najlepiej pasują do konkretnych okoliczności. Warto przyjrzeć się, co producenci mają do zaoferowania świadomym tego inwestorom.
Ich duże rozmiary decydują o szybkości przekrywania dachu i o małym zużyciu - większych elementów potrzeba mniej. Poza tym są cięższe, mocniej dociążają rzędy leżące niżej, dach jest więc mniej narażony na destrukcyjne działanie porywistych podmuchów wiatru. Zamki z kolei zwiększają szczelność pokrycia i pozwalają na jego sprawniejszy montaż. Ich budowa decyduje między innymi o dopuszczalnym nachyleniu połaci, o łatwości rozmierzania dachu oraz o odporności na zerwanie przez wiatr. Z kolei sposób formowania i wypału, kształt noska, wykończenie powierzchni czy kolorystyka mają wpływ na estetykę. Z poniższego przeglądu każdy wybierze coś dla siebie (kolejność producentów alfabetyczna).
1. CREATON
Mamy tu do wyboru dwa popularne modele - Simpla i Domino. Oba są produkowane w technologii wypału bezdotykowego. W skrócie polega to na tym, że dachówki są umieszczane na specjalnych kasetach typu H, każda osobno, co zapobiega deformacji kształtu i przetarciom angoby czy glazury. Ta technologia zapewnia więc bardzo równą i gładką strukturę, co skutecznie chroni przed brudzeniem i porastaniem mchem, oraz wysokiej jakości równomierne i pozbawione przebarwień wykończenie powierzchni. Oba modele dachówek mają górny zamek o konstrukcji umożliwiającej optymalny przepływ powietrza pod pokryciem, a także podwójny zamek boczny (dwa zagłębienia), co nawet przy silnym wietrze gwarantuje prawidłowe odprowadzanie wody. Oba mają też na spodniej stronie noski mocujące do łat i żebra usztywniające, które lepiej odprowadzają skropliny i zwiększają wytrzymałość na obciążenia (na przykład pod butem montera anteny, który musi wejść na dach). Dachówki nie są barwione w masie, więc jeśli wybiera się wykończenie szare (najpopularniejsze) to trzeba pamiętać, aby czerwone przekroje w miejscach cięcia dekarze pomalowali angobą. Dachówki mają określone minimalne zalecane nachylenie dachu, ale przy zachowaniu warunku podwyższonej szczelności poszycia (określone w instrukcji) kąt ten zmniejsza się do 100. Kolejne rzędy można układać szeregowo, zachowując ciągłe linie podziału, lub z przesunięciem o połowę szerokości ("na cegiełkę").
Simpla to dachówka o prostych krawędziach, bez podcięcia, ascetyczna w formie, ale jednocześnie o miękkiej linii. Dach stwarza wrażenie gładkiego, bez mocno zarysowanych podziałów. Simpla jest najdłuższą (choć nie najszerszą) dachówką na rynku - ma aż 50 cm. Na uwagę zasługuje unikatowa konstrukcja zamka górnego, umożliwiająca spory zakres regulacji położenia.
Simpla (fot. CREATON)
Domino jest modelem nieco mniejszym niż Simpla. Dolna krawędź jest bardziej wyrazista, dość wyraźnie odznacza się na powierzchni dachu, co kreuje ciekawą grę światła i cienia (najlepszy efekt wizualny uzyskuje się przy nachyleniu dachu 25-280).
Domino (fot. CREATON)
Visio to dachówka premium barwiona w masie. Pomimo sporych wymiarów, jest stosunkowo lekka. Dzięki temu, że można układać ją na dachach o niewielkim nachyleniu, świetnie sprawdza się w budynkach o nowoczesnej, minimalistycznej architekturze.
Domino (fot. CREATON)
2. EDILIANS (d. IMERYS)
Dachówki te są produkowane we Francji, z tamtejszej gliny, mają też funkcjonujący na tamtym rynku certyfikat potwierdzający jakość w mroźnym klimacie górskim (NFM Montagne) - u nas robi się badania mrozoodporności. Alpha 10 oraz HP 10, HP 13 i HP 20 to modele dość specyficzne - o różnorodnej kolorystyce, ale zawsze o naturalnym wykończeniu, z przebarwieniami charakterystycznymi dla konkretnych złóż gliny. Kojarzą się mocno z klimatem miejsca pochodzenia, czyli architekturą francuską, dostępnych jest też dużo stosownych elementów kształtowych i ozdobnych. Dachówki są wytwarzane w gipsowych formach, nadających ich powierzchni aksamitną gładkość. Elementy odbiegające od kolorów naturalnych, czyli grafitowe i brązowe, nie są niczym pokrywane zewnętrznie, tylko barwione w masie. Dzięki temu linie cięcia nie odznaczają się na tle pokrycia. Wszystkie modele mają górny zamek o konstrukcji umożliwiającej dużą regulację położenia oraz podwójny zamek boczny, zapewniający prawidłowe odprowadzanie wody nawet podczas wiatru. Przeznaczone są do układania z przesunięciem, na połaciach o nachyleniu nie mniejszym niż 22-250 (zależy od lokalnych warunków terenowych i klimatycznych).
Alpha 10 jest dostępna w bogatej kolorystyce, w tym również we wzornictwie postarzanym. Ścięta krawędź akcentuje dolny brzeg każdego rzędu.
Alpha 10 (fot. ZAMARAT)
HP 10 to prawie identyczna rozmiarowo z Alphą, gładka dachówka z niewielkim noskiem, który delikatnie odznacza się na pokryciu, załamując światło. W ofercie związanej z tym modelem są też dachówki podwójne HP 20, które znacznie przyśpieszają montaż, oraz nieco mniejsze HP 13.
HP 10 (fot. ZAMARAT)
3. MEYER HOLSEN
Ten niemiecki producent oferuje jedną płaską dachówkę - Piano. To najwęższy i najlżejszy z wielkoformatowych modeli dostępnych na rynku. Szeroki podwójny zamek boczny i głębokie wyprofilowanie zamka górnego zapewnia szczelność pokrycia w kadych warunkach pogodowych. Pokrycie układa się szeregowo lub z przesunięciem. Zalecane nachylenie dachu od 280 (dopuszczalne od 200).
Piano to wąska, elegancka dachówka pasująca zarówno do minimalistycznego stylu nowoczesnej architektury, jak i do klasycznej prostoty willi. Dość mocno zarysowany i ostro zakończony nosek wyraźnie akcentuje przestrzenną strukturę połaci.
Piano (fot. MEYER-HOLSEN)
4. MONIER BRAAS
Producent proponuje dwa płaskie modele - Turmalin i jego francuską siostrę Signy. Obie dachówki mają podwójny zamek boczny, gwarantujący szczelność nawet podczas silnego wiatru i przy niedużych nachyleniach. Pokrycie można układać szeregowo lub z przesunięciem. Minimalne zalecane nachylenie dachu to 300, ale przy zachowaniu warunku podwyższonej szczelności poszycia (określone w instrukcji) można układać dachówki od 100.
Turmalin ma proste krawędzie i niewielki nosek, który akcentuje geometryczny podział połaci. Jest dostępny w różnorodnej kolorystyce i wykończeniu powierzchni. Grubość przekroju 2,5 cm zapewnia mu wystarczającą na potrzeby eksploatacji dachu wytrzymałość mechaniczną.
Turmalin (fot. BRAAS)
Signy to najcięższa ze wszystkich modeli dachówek. Ma dolną krawędź pocienioną, co daje efekt "shadow line" - podcienia przy każdym rzędzie dachówek. Gruby przekrój (3,2 cm) i żebra usztywniające zapewniają bardzo wysoką wytrzymałość mechaniczną, w tym odporność na pękanie pod wpływem punktowego obciążenia. Dachówka cechuje się bardzo dużą elastycznością przesuwu - aż 7 cm, co ułatwia optymalne rozmierzanie dachu. Model ten jest dostępny w jednym, najpopularniejszym na naszym rynku kolorze - antracytowym. Jest barwiony w masie, więc przecięć nie trzeba niczym malować.
Signy (fot. BRAAS)
5. RÖBEN CERAMIKA BUDOWLANA
Jest tu jedna płaska dachówka - Bergamo. Precyzyjnie wyprofilowany zamek górny i podwójny zamek boczny zapewniają maksymalną szczelność, chroniąc przed zerwaniem, podciekaniem i umożliwiając odprowadzanie wody z dachu nawet podczas silnego wiatru. Od spodu dachówka jest wzmocniona żeberkami usztywniającymi, które zwiększają jej wytrzymałość mechaniczną, nie zakłócając cyrkulacji powietrza. Pokrycie można układać szeregowo i z przesunięciem. Dachówka nie jest barwiona w masie - przekroje po przycięciu trzeba malować angobą.
Bergamo ma delikatną linię, dolna krawędź nie ma noska, ale jest miękko zaokrąglona.
Bergamo (fot. ROBEN)
6. WIENERBERGER CERAMIKA BUDOWLANA
Producent oferuje dwa modele dachówek płaskich - Actua 10 i Orea 9. Obie mają podwójny zamek boczny, co umożliwia sprawne odprowadzanie wody i brak podciekania. Górny zamek jest wyprofilowany w sposób umożliwiający dość elastyczną regulację położenia, co ułatwia rozmierzanie dachu. Powierzchnia może być wykończona angobą lub angobą szlachetną - ta druga daje większy połysk i lepiej uszczelnia ceramiczną strukturę, zwiększając odporność na brudzenie i porastanie. Dachówki można układać klasycznie i mijankowo, przy czym układ bez przesunięcia wymaga nieco większego kąta nachylenia połaci.
Actua 10 w odróżnieniu od większości dachówek płaskich ma delikatne przełamanie, które podkreśla kierunek połaci. Pokrycie wydaje się być lekko wypukłe, ma "miękką" powierzchnię. Atutem tego modelu jest unikatowy system mocowania SturmFix, w którym dwie dachówki mocuje się za pomocą jednej spinki. To skuteczne zabezpieczenie przed zerwaniem nie tylko wskutek działania nieuniknionych na dachu sił ssących wiatru, ale nawet silnych podmuchów podczas wichury.
Actua 10 (fot. WIENERBERGER)
Orea 9 to dachówka o wszystkich krawędziach prostych, bez przełamania. Dach wydaje się być idealnie gładki, niemal pozbawiony faktury.
Orea 9 (fot. WIENERBERGER)
Są niezastąpione na dachach wielopołaciowych, o skomplikowanej konstrukcji, gdzie dużo jest fragmentów skośnych albo elementów przechodzących przez dach. Wśród drobnych modeli dachówek płąskich zakładkowych najpopularniejsze są francuskie marki EDILIANS (wyłącznym dystrybutorem jest ZAMARAT): Beauvoise, Arboise Rectangulaire i Valoise. Wszystkie mają podwójne zagłębienie w zamku bocznym i wszystkie są dostępne w wykończeniu naturalnym. Układa sie je wyłącznie z przesunięciem.
Beauvoise ma prostą formę bez przełamania ani noska. W kolorze grafitowym jest barwiona w masie i do złudzenia przypomina łupek. Arboise Rectangulaire jest modelem o podobnych cechach, różni się wyglądem - nieco bardziej rustykalnym.
Beauvoise (fot. ZAMARAT)
Valoise ma przy górnym zamku charakterystyczne żłobienia, które pozostają widoczne na gotowym pokryciu. W połączeniu z ostro zarysowanym skośnym noskiem dachówka ta tworzy wyraźny geometryczny podział połaci.
Valoise (fot. ZAMARAT)
W ofertach producentów zaliczane są do dachówek płaskich, choć nieco odbiegają wyglądem od ogólnie przyjętych standardów.
Cantus marki CREATON to dachówka barwiona w masie, wypalana w technologii wypału bezdotykowego, w temperaturze ponad 11000C. To czyni jej strukturę równą, gładką, jednorodną, o wyrazistym wybarwieniu i bardzo szczelną, a dzięki temu niezwykle odporną na zanieczyszczenia i porastanie mchem. Podobnie jak w przypadku tradycyjnych dachówek tego producenta, ta również ma podwójny zamek boczny oraz zamek górny umożliwiający elastyczną regulację położenia i optymalną cyrkulację powietrza pod pokryciem. Ma też żebra usztywniające na spodniej stronie.
Cantus (fot. CREATON)
Smaragd marki BRAAS ze względu na swój specyficzny kształt świetnie sprawdzi się na połaciach trójkątnych albo tam, gdzie dach ma być elementem wyraźnie rzucającym się w oczy. Z tego też powodu najpopularniejsze są modele glazurowane - błyszczące. Dopuszcza się układanie pokrycia na dachach o nachyleniu od 100 (przy zachowaniu określonych w instrukcji warunków podwyższonej szczelności poszycia).
Smaragd (fot. BRAAS)
>>> Zobacz też dachówki ręcznie formowane.
Na koniec krótkie zestawienie klasyfikujące dachówki według najpopularniejszych kryteriów. Wybór konkretnego modelu zawsze jest indywidualną sprawą inwestora, ale warto wiedzieć, że:
Data publikacji: 15 września 2017
Dach jest przegrodą narażoną na najbardziej ekstremalne czynniki zewnętrzne. To połać dachową najmocniej pali słońce, ssie wiatr, uderza grad czy obciąża zalegający śnieg. Wybieramy pokrycie dachowe pod kątem wyglądu. Porównujemy wzory. Tak naprawdę powinniśmy zacząć od jego funkcjonalności. Od tego, co na danym terenie najlepiej sprawdza się w obliczu szalejących żywiołów. Co wytrzyma wichury albo ma wysoką odporność na płowienie. Czy jesteśmy w stanie dopasować niezbędne akcesoria i obróbki. Czy kąt nachylenia dachu nie zagraża stabilności określonego pokrycia. Czy poszycie jest wystarczająco szczelne i nie grozi nam zamakanie ocieplenia dachu. Dopiero z puli materiałów spełniających te kryteria - wybierajmy wzór pokrycia. To też jest istotne - dach to przecież bardzo rozległa i wyraźna wizytówka domu.