Gąsiory chronią kalenicę przed opadami, umożliwiając jednocześnie prawidłową wentylację przestrzeni pod pokryciem. Mają kształt otwartych odwróconych rynienek. Skrajne elementy muszą być zamknięte, żeby w przestrzeń pod nimi nie dostała się woda ani ptaki. Sposób zamocowania zaślepki jest różny dla różnych systemów dachowych i dla konkretnych modeli pokryć.
W przypadku dachówek cementowych CREATON zaślepkę przykręca się do klamry gąsiora, a tę następnie mocuje do łaty kalenicowej. W klamrę wsuwa się później krawędź gąsiora – w taki sam sposób, jak w przypadku łączenia kolejnych gąsiorów między sobą (każdy gąsior wsuwa się w klamrę poprzednika i dodatkowo w 1/3 długości przykręca bezpośrednio do łaty długim wkrętem z uszczelką). W niektórych rozwiązaniach dachowych korzysta się też z płaskich zaślepek metalowych przykręcanych do czoła kalenicy.
Systemowa zaślepka stosowana przy dachówkach cementowych CREATON jest częściowo wsunięta pod gąsior i zamocowana do jego klamry, a wraz z nią – do łaty kalenicowej (fot. CREATON)
Dla dachówek ceramicznych CREATON przeznaczone są zaślepki przykręcane do czoła łaty kalenicowej. Montuje się je już po ułożeniu gąsiorów, wpuszczając wkręty przez fabrycznie nawiercone dwa otwory. Najpopularniejsza jest odpowiednio wyprofilowana zaślepka systemowa, która licuje z krawędzią skrajnego gąsiora. Jest nieco wyższa i szersza niż jego przekrój, więc po zamontowaniu całkowicie zasłania prześwit. Inny typ to zaślepka prosta, którą cofa się nieco w głąb kalenicy i dosuwa do gąsiora od spodu. Oba typy zaślepek mogą być stosowane jako początkowe i końcowe.
Ceramiczna zaślepka systemowa CREATON (po lewej) jest mocowana równo z krawędzią skrajnego gąsiora, zasłaniając go. Zaślepka płaska (po prawej) jest schowana pod gąsiorem i licuje z płaszczyzną płetw dachówek szczytowych. Obie przykręca się do czoła łaty kalenicowej (fot. CREATON)
W niektórych systemach dachowych można też spotkać rozwiązanie z zaślepką nakładaną, mocowaną wkrętem bezpośrednio do gąsiora. Konieczne jest wówczas przygotowanie wcześniej otworu (w miejscu wymierzonym dokładnie pod otworem zaślepki), a później uszczelnienie połączenia (lub zastosowanie wkręta z uszczelką).
Ciekawym rozwiązaniem jest system kalenicy wentylowanej FIRSTFIX marki CREATON. Ponieważ nie ma tu łaty kalenicowej, zaślepka musi być mocowana do gąsiora. Jest to możliwe dzięki specjalnej blaszce, która umieszczona jest po wewnętrznej stronie zaślepki. Wkręt wprowadza się przez otwór wywiercony w gąsiorze i mocuje właśnie do tej blaszki. Całość skonstruowana jest tak, żeby zapewnić właściwe położenie i stabilność zaślepki – wkręt przykręca się aż do uzyskania wymaganej szczelności połączenia. Czynność ta przebiega analogicznie dla gąsiora początkowego i końcowego.
Montaż zaślepki w pozbawionym łaty kalenicowej systemie FIRSTFIX. Najpierw w gąsiorze należy wywiercić otwór pod wkręt w odległości 2,5 cm od końca. Następnie trzeba przyłożyć zaślepkę do krawędzi gąsiora i przez nawiercony otwór przykręcić ją do zintegrowanej z nią wewnętrznej blaszki (fot. CREATON)
W przypadku dachów kopertowych i wielopołaciowych, gąsiory poza kalenicą potrzebne są również wzdłuż naroży (grzbietów). Tu jednak nie stosuje się zaślepek, tylko specjalne gąsiory początkowe. Mogą one być w odpowiedni sposób uformowane (zaokrąglony koniec) albo fabrycznie zaślepione. Często są ozdobne, bo ze względu na to, że znajdują się dość nisko nad ziemią – w linii okapu dachowego – są dobrze widoczne i warto je wyeksponować.
Gąsiory początkowe mogą być zaokrąglone (po lewej) albo uformowane w sposób przypominający zamknięcie zaślepką, często ozdobną (po prawej). Wykończenie wszystkich elementów odpowiada temu, jakie mają dachówki ceramiczne (fot. CREATON)
Konsultacje: Jacek Maj, CREATON Polska.
Publikacja ma charakter poglądowy. Rozwiązania wdrażane na budowie zawsze należy rozpatrywać indywidualnie, konsultując je z projektantem, wykonawcą, doradcą technicznym, kierownikiem budowy lub inspektorem nadzoru inwestorskiego.
Data publikacji: 12 stycznia 2022
Powiedzenie „diabeł tkwi w szczegółach” w budowlance nabiera znaczenia szczególnego. Niedociągnięcia na etapie przygotowywania konstrukcji, instalacji, izolacji i obróbek mogą być przyczyną bardzo poważnych problemów, a naprawa - jeśli w ogóle jest możliwa - zazwyczaj sporo kosztuje. Skutki drobnych błędów wykonawczych potrafią ciągnąć się latami, uprzykrzając życie inwestorom. Dobrze, jeśli kierownik budowy w porę je wyłapie. On wie, na co zwracać uwagę (dlatego tak ważna jest jego obecność na budowie). Ale samemu też warto interesować się budowlanymi detalami, wiedzieć, jak co poprawnie wykonać. Często w wyniku rutyny zapominają o tym nawet fachowcy! Mamy nadzieję, że prezentowane na tej stronie rozwiązania przydadzą się, choćby ku pamięci, nie tylko inwestorom i wykonawcom, ale też początkującym inżynierom.
Patronat Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa Oddział Warszawski