Mówiąc w dużym uproszczeniu, smog to zawiesina zanieczyszczeń. Zimą najbardziej dokuczliwy jest smog siarkowy, pochodzący głównie z palenia w piecach, zawierający tlenki siarki, azotu, węgla, a także sadzę i pyły. Latem z kolei atakuje smog fotochemiczny, związany głównie ze spalinami.
Smog to cichy zabójca. Powoduje szereg problemów związanych z układem oddechowym i krążenia, podrażnienia skóry, oczu, zwiększa ryzyko raka płuc, zawału serca, udaru mózgu, a także zaburza rozwój płodu u kobiet ciężarnych. Cząsteczki pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 oraz lotne zanieczyszczenia organiczne w postaci benzenu (C6H6) czy benzopirenu (C20H12) trudno jest z powietrza przechwycić. Są tak małe, że przenikają przez tradycyjne filtry okienne, maski ochronne, wnikają w śluzówkę i do naczyń krwionośnych. Jak się przed nimi bronić? Nie sposób przecież odciąć się od powietrza, nawet we własnym domu, który też trzeba wietrzyć. Firma Fakro znalazła sposób - specjalistyczne produkty antysmogowe cleanAir z membraną RESPILON.
Membrana RESPILON to bardzo gęsta sieć wykonanych z fluorku poliwinylidenu nanowłókien o średnicy 50-150 nm (dla porównania – to około 1000 razy mniej niż wynosi średnica ludzkiego włosa!). Oczka siatki są bardzo drobne. Zatrzymują wszystkie cząsteczki pyłu o średnicy większej niż 5 µm (PM5) i prawie 98% cząsteczek z zakresu 2-5 µm (PM2). Nawet tych najdrobniejszych cząsteczek (mniejsze niż 1 µm), jak obecny w kurzu pył, pewna część spalin czy aerozole, przez oczka przedostaje się tylko 20-40%. To oznacza, że smog, składający się głównie z cząsteczek PM10 i PM5 – a przy okazji także alergeny w postaci zarodników roślin, grzybów, pyłków - praktycznie nie mają szans się przez membranę przecisnąć (smog przenika w śladowych ilościach). Potwierdzeniem skuteczności są certyfikaty renomowanych laboratoriów, m.in. EMPA, Czech University of Technology, Nelson Laboratories i atest PZH.
Porównanie przepuszczalności różnych typów membran (fot. FAKRO)
Ponieważ siatka stanowiąca nośnik nanowłókien jest bardzo delikatna, z obu stron ochraniają ją mocne siatki polipropylenowo-poliestrowe. Od zewnątrz jest to konstrukcyjna siatka czarna, a od wewnątrz – również stanowiąca gęstą sieć nanowłókien - siatka w odcieniu szarym. Całkowita grubość membrany wynosi 0,58 mm, a jej waga to 121,6 g/m2. Siatki ochronne nie blokują przepływu powietrza. Są „oddychające” – potwierdzona badaniami przepuszczalność powietrza membrany to 20%. Z czasem membrana staje się szczelniejsza, wówczas przepuszczalność nieco spada, za to siatka wychwytuje coraz więcej szkodliwych pyłów.
Budowa membrany RESPILON (fot. FAKRO)
Samej membrany bezpośrednio do okna przykleić się nie da. Mocuje się ją najpierw w aluminiowych profilach (białych lub w dowolnym kolorze z palety RAL) o wymiarach dopasowanych do konkretnego przeszklenia. Tak przygotowaną gotową ramkę umieszcza się na ościeżnicy okiennej na specjalnych obrotowych zaczepach. Nie wpływają one na szczelność samego okna, skrzydło nadal można prawidłowo zamknąć. Profile ramki wyposażone są dodatkowo w uszczelki, które zapewniają ścisłe przyleganie do ramy okiennej.
Mocowanie ramki filtrującej (fot. FAKRO)
Konstrukcja markizy filtrującej nie różni się od typowych markiz do okien pionowych VMZ. W ten sam sposób przykręca się ją do ramy ościeżnicy po zewnętrznej stronie okna. Różnica tkwi jedynie w rodzaju tkaniny. W markizach filtrujacych jest nią membrana RESPILON. Jej prześwit względny wynosi około 10%, w pomieszczeniach nie jest więc ciemno, a dodatkową korzyścią – poza ochroną przed przenikaniem szkodliwych pyłów - jest ograniczenie przed nadmiernym nagrzewaniem.
Dostępne są wersje obsługiwane ręcznie (VMZ ZIP), wymagające doprowadzenia prądu markizy elektryczne (VMZ Electro 230, VMZ Electro 12), w tym również elektryczne z możliwością sterowania pilotem lub przełącznikiem naściennym w bezprzewodowym systemie Z-Wave (VMZ Z-Wave) oraz obsługiwane za pomocą pilota markizy solarne (VMZ Solar). Te ostatnie nie wymagają doprowadzenia zasilania - po zamontowaniu są gotowe do pracy.
Antysmogowe markizy solarne mają wbudowaną baterię solarną i nie wymagają doprowadzenia prądu (fot. FALRO)
Osłony antysmogowe warto mieć na oknach przez cały rok. Jak mówi ekspert firmy FAKRO, Wojciech Chronowski: „Ramki filtrujące skutecznie blokują napływ do wnętrza nie tylko szkodliwych cząsteczek smogu, ale też wszelkich alergenów, pyłków, zarodników grzybów, zanieczyszczeń czy wreszcie zwyczajnych uciążliwych owadów. Ograniczają też nagrzewanie się pomieszczeń latem i wspomagają zatrzymywanie ciepła zimą (straty mniejsze o około 9%).”
Ramki filtrujące pełnią funkcję filtra i moskitiery. Ich profile mogą mieć dowolny kolor (fot. FAKRO)
Trwałość rozwiązań antysmogowych szacuje się na około 7 lat. Po tym czasie zaleca się wymienić membranę na nową (profile ramki mogą zostać stare). Aby przedłużyć żywotność i zwiększyć skuteczność, siatkę należy okresowo czyścić, najlepiej odkurzaczem lub lekko sprężonym powietrzem. W przypadku większych zabrudzeń można użyć miękkiej gąbki i ciepłej wody z mydłem albo specjalnych środków do PCW, po czym całość spłukać czystą wodą. Nie wolno szorować materiału ostrymi i ściernymi przedmiotami ani używać myjek wysokociśnieniowych, agresywnych środków czyszczących, rozpuszczalników, alkoholu, benzyny itp. Po umyciu membrana musi wyschnąć (markizy nie należy zwijać). Czyszczenie zaleca się przeprowadzać przynajmniej raz do roku. Nie usunie się w ten sposób wszystkich osadzonych pyłów, ale poprawi się przepuszczalność powietrza.
W nawiewnikach okien dachowych można umieścić filtr XVC. Jest to taśma o cechach filtrujących membrany RESPILON, przeznaczona do docięcia i samodzielnego montażu w nawiewniku w miejsce istniejącej tkaniny filtra tradycyjnego. Filtr oferowany jest do okien drewnianych z automatycznym nawiewnikiem V40P oraz aluminiowo-tworzywowych z wydajnym nawiewnikiem V35 o maksymalnej szerokości 134 cm.
Filtr XVC umieszcza się w nawiewniku w miejsce standardowego filtra wentylacyjnego (fot. FAKRO)
Tekst: Karolina Matysiak-Rakoczy na zlecenie firmy FAKRO.
Data publikacji: 9 stycznia 2018
Po pierwsze - okna dachowe muszą być szczelne, ciepłe i komfortowe w obsłudze. Dobór konkretnych parametrów jest sprawą indywidualną. Po drugie - choć chyba najważniejsze - okna muszą być poprawnie zamontowane i uszczelnione. A po trzecie - na hasło "okna dachowe" od razu powinniśmy mieć w głowie "...plus osłony przeciwsłoneczne". Okna dachowe, ze względu na swoje nachylenie, wpuszczają do środka więcej promieniowania niż pionowe, a to prowadzi do przegrzewania pomieszczeń. Jest to uciążliwe nie tylko latem, ale nawet wczesną wiosną. Osłony okienne są niezbędne i musimy nauczyć się tak o nich myśleć.