Polska w decybelach

Ludzkie ucho jest w stanie odróżnić poziom dźwięku 1-2 dB. Jednocześnie zmiana natężenia o 8-10 dB to dla nas dźwięk słyszalny dwukrotnie ciszej (lub głośniej). Gdzie hałas atakuje nas najmocniej, a gdzie możemy do niego odetchnąć? Przedstawiamy wyniki raportu „Polska w decybelach”.

„Hałas to przyczyna tego, że dzieci wracają ze szkoły niewytłumaczalnie zmęczone” – mówi Francois-Xavier Moser, Prezes Grupy Saint-Gobain w Polsce. Czym jest hałas? Nie ma tu ani jednoznacznej definicji, ani uniwersalnego odczucia. Głośny koncert rockowy nam się podoba, podczas gdy tak samo głośne roboty drogowe niesłychanie nas irytują. Pojedynczy, sporadyczny dźwięk pozostanie niezauważony, ale już jego powtarzalność dekoncentruje i drażni. Kiedy siedząc w restauracji musimy krzyczeć, żeby prowadzić rozmowę, kiedy nie możemy skupić się na pracy, bo sąsiad robi remont, kiedy wreszcie w nocy bezskutecznie próbujemy usnąć przy akompaniamencie buczącego wentylatora albo kapiącej wody – to wszystko możemy nazwać hałasem. Jest to po prostu każdy dźwięk, który w danej sytuacji jest niepożądany i zwyczajnie nam przeszkadza.

Badania jednoznacznie wskazują hałas jako czynnik wpływający m.in. na wzrost poziomu stresu, kłopoty z koncentracją, zaburzenia snu czy bóle głowy. Dorośli przebywający na co dzień w hałaśliwym otoczeniu stają się rozdrażnieni, dzieci gorzej radzą sobie z nauką. Negatywne skutki hałasu dla naszego zdrowia i konieczność podjęcia realnych działań zmierzających do ich ograniczenia stały się inspiracją dla Grupy Saint-Gobain oraz Stowarzyszenia Komfort Ciszy do opracowania raportu „Polska w decybelach”. Przygotowywano go na przestrzeni ośmiu miesięcy. Eksperci dokonali pomiarów poziomu hałasu w siedmiu największych polskich aglomeracjach, w każdym z nich w ośmiu kategoriach. Przeanalizowali również poziom hałasu w sytuacjach życiowych, jakich doświadczamy w miejscu zamieszkania, pracy oraz w szkole. Ponieważ w większości przypadków poziom dźwięku był bardzo zmienny, dla uzyskania najbardziej miarodajnego wyniku w badaniach przedstawiono uśredniony - ale w sposób uwzględniający również chwilowe zwiększenie natężenia, np. dźwięk klaksonu czy uderzenia gongu - poziom dźwięku L_Aeq.

Raport został podzielony na kilka kategorii. W odniesieniu do największych polskich aglomeracji zbadano poziom hałasu w centrach, na osiedlach mieszkaniowych i przy głównych ulicach. Wzięto również pod uwagę miejsca, w których często przebywamy – zarówno te z natury głośne, jak galerie handlowe, jak i te do których uciekamy szukając spokoju. W raporcie nazwano je miejscami odpoczynku. Autorzy badania odwiedzili ponadto instytucje kultury oraz pokusili się o zidentyfikowanie dźwiękowych ikon dla każdej z aglomeracji. Co się okazuje?

Najcichsze osiedle mieszkalne w Polsce (38,2 dB) znajduje się w Gdańsku, a najgłośniejsze (73 dB) w Katowicach. Najgłośniejszą arterią polskich aglomeracji jest Aleja Mickiewicza w Łodzi (75,8 dB), z kolei miejscem, gdzie doznamy ukojenia, okazała się Wyspa Sobieszewska w Gdańsku (26,8 dB). Występ zespołu rockowego to ponad 100 dB. Podobny pułap dźwiękowy zarejestrowano podczas meczu piłki nożnej po strzeleniu bramki. Najcichszym miejscem w Polsce jest pozbawiona jakiegokolwiek pogłosu, wyciszona komora bezechowa w krakowskiej Akademii Górniczo-Hutniczej. Jednym z najgłośniejszych, bez względu na lokalizację, stołówka szkolna. Poziom hałasu można porównać z tym, który towarzyszy wjeżdżaniu na peron składu w warszawskim metrze (ok. 80 dB) albo z hukiem powietrza po otwarciu okna w samochodzie na autostradzie.

„Nadmierny hałas w szkołach to problem społeczny, z którym musimy się możliwie szybko zmierzyć. Obniża wyniki w nauce i wprost szkodzi zdrowiu naszych najmłodszych. Istnieją techniki i materiały, które pozwalają na skuteczne wyciszenie budynków szkolnych – poczynając od podłóg, przez ściany, okna, a na sufitach kończąc. W raporcie wykazaliśmy, że wyciszenie budynków szkolnych pozwala na obniżenie poziomu hałasu średnio aż o 10 dB. To tak, jakby obniżyć poziom hałasu o połowę. Brakuje jednak świadomości i skutecznych regulacji w tym zakresie, które wymusiłyby na wszystkich zaangażowanych w powstawanie i modernizację budynków szkolnych wykorzystywanie dostępnych rozwiązań” – mówi Mikołaj Jarosz z Grupy Saint-Gobain, współautor raportu „Polska w decybelach”.

Z problemem spadku efektywności w związku z nadmiernym hałasem mierzą się też pracownicy i pracodawcy. W tzw. open space wynik oscyluje na poziomie 70 dB - o 15 dB więcej niż przewidują przepisy dla pracy biurowej (i o 5 dB więcej dla biur obsługi klienta i sekretariatów). W efekcie spada motywacja pracowników do wykonywania trudniejszych zadań, są też bardziej zestresowani - mają wyższy poziom adrenaliny, chociaż nie zdają sobie z tego sprawy. Wystarczy bowiem 50-55 dB, żebyśmy mieli trudności z koncentracją. "Problem ten narasta obecnie, gdy w związku z pandemią i rozproszonymi zespołami wzrosła częstość tele- i wideokonferencji w biurze. Głośne, zdalne rozmowy prowadzi się w przestrzeni open space, co jest uciążliwe dla współpracowników.  Można jednak temu zaradzić poprawiając akustykę biura, tak by wnętrze tłumiło hałas” – mówi Magda Szubert z Grupy Saint-Gobain, zajmująca się w firmie Ecophon akustyką i wpływem dźwięku na pracowników biurowych.

W dzisiejszym uprzemysłowionym świecie nie sposób odizolować się od hałasu, ale warto przynajmniej być świadomym zagrożenia i starać się je ograniczać. „Szukajmy miejsc, gdzie nie dociera uliczny hałas, gdzie posłuchamy uspokajających odgłosów natury, wyciszymy się. To tak samo ważne dla naszego zdrowia, jak sposób odżywiania się czy sport" - radzą autorzy raportu. I dodają: "W przypadku miejsca pracy możemy zapytać pracodawcę o zapewnienie ochronników słuchu przy maszynach albo o komfort akustyczny w pomieszczeniach biurowych. Zastanawiając się nad wyborem mieszkania warto wziąć pod uwagę lokalizację i układ dróg w pobliżu. Wybierając szkołę dla dziecka można przeanalizować jej lokalizację (np. bliskość intensywnie uczęszczanych dróg) oraz zapytać dyrekcję, czy budynek szkoły spełnia normę pogłosową. Poczekajmy też na przerwę. To doświadczenie powie nam wiele o tym, jak dyrekcja szkoły podchodzi do tematu komfortu akustycznego w praktyce”.

"O komforcie akustycznym nas i naszych dzieci powinniśmy myśleć podobnie, jak o innych ważnych sferach naszego życia. Warto uwzględnić te kwestie w trakcie składania aplikacji o pracę, podczas kupna mieszkania czy wyboru szkoły dla naszego dziecka. Właśnie rozpoczął się rok szkolny. Zastanówmy się ilu z nas to zrobiło?" – podsumowuje Henryk Kwapisz, prezes Stowarzyszenia Komfort Ciszy, współautor raportu „Polska w decybelach”. 

Polecamy pełen tekst raportu,
wraz z opisem metodologii jego powstania, przydatnymi informacjami poradnikowymi oraz ciekawostkami:

>>> ZOBACZ PEŁNĄ TREŚĆ RAPORTU

Opracowanie na podstawie materiałów prasowych Stowarzyszenia na Rzecz Lepszej Akustyki w Budynkach Komfort Ciszy.

Data publikacji: 27 września 2020